Ann kòmanse ak yon konsta: chak
fwa li lage yon albòm, Wendyyy kraze tout rekò, kantite moun ki koute
mizik li sou platfòm dijital yo ogmante anpil, vant li yo double, epi rezo
sosyal li yo fè plizyè dizèn milye nouvo abòne. Li klè: atis la pap trennen, li kontinye ap grandi. Men, malgre sa, gen
yon gwoup moun byen òganize, ki reyini ekip ak alye plizyè atis enfliyan nan biznis la kote
yo kreye yon diskou e y ap pouse yon naratif ki pa sispann grandi chak jou pi
plis kòmkwa: “Rap Wendyyy fini.”, “Fanatik li yo ap bese.”, “Li pa gen menm atant
lan ankò.”, “Li ta dwe repanse estrateji l la.”, ‘’Li paka fè menm kantite moun
nan layv ankò.’’ Anpil gwo atis, gwo medya, gwo blogè, gwo jounalis, animatè ak
pwomotè, san konte fanatik ak lòt aktè nan endistri mizik la dèyè mouvman sa
a. Kidonk, gen reyalite a yon bò, ki se nivo sipèsta atis la k ap ogmante epi,
yon lòt bò, gen yon diskou k ap grandi kont emèjans atis la.
Li enpòtan pou n di tou, diferans ant sa nou ka mezire (reyalite a) ak sa
moun ap repete (ilizyon) pa nouvo. Li rantre nan yon estrateji ki la lontan ;
e gen yon espesyalis nan sikoloji sosyal ak manipilasyon lespri foul ki byen
dokimante l. Pou n konprann li, ann gade sa Gustave Le Bon, youn nan pyonye nan
sikoloji foul, te ekri sou sijè a.
Foul pa reflechi, se emosyon
ki gide l
Nan liv li a, “Psychologie des foules” (1895), Gustave Le Bon eksplike lè
yon moun antre nan yon foul, li pèdi kapasite pou l reflechi avèk objektivite. Li
vin reponn emosyonèlman ak sa kolektif la santi, ak sa l wè, e pafwa yon senp
grenn fraz sifi pou mennen l. Foul pa chèche verite: li vle santi emosyon, li jis
vle kwè nan yon bagay k ap mennen l.
E, se sa moun ki pa vle wè siksè
Wendyyy yo byen konprann. Yo pa atake done yo, yo pa atake tablo reyèl la, paske
yo an favè atis la. Ebyen, ki sa yo fè? Yo mennen gè a sou yon lòt teren: manipile
opinyon emosyonèl kolektif la. Ki jan yo fè sa?
Yo kreye sa espesyalis yo rele yon
disonans ant reyalite a ak pèsepsyon an
Estrateji a se anvayi piblik la ak yon
lòt naratif: fè kwè Wendyyy pèdi nan grandè li, kominote li a kòmanse lage l,
mizik li pa kreye efori ankò. An reyalite, diskou a pa chita sou laverite, men pito
sou manipile panse moun yo. Se la “pouvwa imaj mantal” Gustave Le
Bon pale sou li a antre nan jwèt la: lè yo repete mo ki senp, ki fasil pou piblik
la konprann, yon seri fraz kout, plizyè fwa, maten-midi-swa, tout kote w monte
sou entènèt la se diskou sa a, ebyen alafen li rive kreye yon vizyon ki fo, men ki emosyonèlman pisan nan
lespri moun, e pami yo pwòp fanatik Wendyyy. Yon bèl kou, pa vre! Se pa jwèt timoun k ap fèt. Se gwo teyori syantifik k
ap aplike la.
Yo fè efè foul la mache alanvè
Iwonikman, piske Wendyyy se yon fenomèn, olye sa kraze karyè l, nan yon sans, li jwi kèk efè pozitif nan estrateji disonans yo monte kont li a: lefètke detraktè l yo envesti anpil enèji ak anpil tan nan pale sou li, ebyen, sa fè li vin gen plis je sou li; e, nou konnen, plis li vizib, se plis l ap atire moun dekouvri l.
Menm aspè sa a tou, opozan li yo konprann li.
Se sa k fè, paralèlman, yo devlope yon lòt estrateji ki pou konpanse feblès estrateji
disonans lan, kote yo eseye fè efè viziblite a mache nan sans envès, lè yo fè kwè “tout
moun wè atis la ap bese vre,” avèk lespwa fo pèsepsyon sa a ap vin tounen yon reyalite
e rive redui Wendyyy kòm yon atis òdinè tankou lòt yo.
Se tankou yon jwèt echèk sou yon teren
kote se sijesyon kolektif la ki sant tout bagay la, yon zouti Gustave Le Bon
dekri kòm kle pou enfliyanse foul. Si gen ase moun ki ap repete atis la pase
mòd, ap rive yon lè anpil moun ap kòmanse doute, menm si estatistik ak done
yo ta di lekontrè. Kidonk, se yon batay imaj, se imaj atis la y ap atake, se pa
talan l vre, se pa kalite tèks li non plis. Sa yo se pretèks ki pou mennen nan
vrè objektif la.
Yon batay imaj
Sa ki enpòtan pou n sonje, estrateji sa a pa baze sou ni teknik, ni mizikalite,
ni pwodiksyon atis la vre. Se pa yon analiz atistik, men pito yon atak sou imaj
li. Yo vize pran konfyans piblik la, e menm konfyans atis la gen nan pwòp tèt pa l. Se yon gè sikolojik. Sepandan,
sa pa anpeche, nan ka Wendyyy a, kòm se sou li n ap pale, done yo toujou la e kominote chinwa a pa sispann pouse yo sou rezo a, sa ki rann demach la pa fasil ditou pou lòt kan an.
Reyalite a toujou la
Malgre sa yo di, reyalite a pa bay manti: Wendyyy kontinye monte, li
kontinye grandi, li kontinye fè plis lajan ak plis fanatik. Nouvo rekò sou
YouTube, iTunes, vant albòm, li gen yon odyans òganik… Fanatik fidèl li yo
kontinye pataje mizik li, absans li fè bri tankou l te prezan, prezans li menm
mete tout yon endistri sou poz, tout sektè ap pale sou li, pwojè l yo wo nivo,
li kontinye gen yon gwo enfliyans sou kilti mizik Ayisyèn lan. Li rete
youn nan pi gwo figi santral nan mouvman rap kreyòl la e nan mizik Ayisyen an
jeneral. Se pi gwo sispèsta mizik Ayiti depi pase yon dizèn lane.
Konklizyon: reziste kont viris mantal sa a
Gustave Le Bon fè nou konnen: foul pa swiv verite, se emosyon ki mennen l. Se pou moun ki gen bon konprann yo, ki gen ladan l obsèvatè, chinwa, fanatik Wendyyy, jounalis, blogè, oswa yon senp melomàn, fè efò pou yo pa tonbe nan pyèj diskou negatif sa yo, men mete konfyans yo pito nan done yo, nan chif yo, ak nan rezilta konkrè atis la bay.
Nan yon monn kote tout moun ap fè gwo gòj, tout moun ak telefòn se
jounalis, tout moun blogè, tout moun ekspè, li enpòtan pou n fòme yon rezistans
fas ak maleng sa a k ap santi anba nen nou an. Gade laverite an
fas, pa kite moun mal enfliyanse nou, menm lè n konnen sa ap deranje moun
ki swete n tonbe nan pyèj yo a. Ann bay atis nou yo valè yo merite, ann
apresye kontribisyon yo nan leve figi mizik nou an byen wo, menm si atis ki gen
pi gwo akonplisman an pa ta atis prefere nou an oswa atis nou te swete a, paske
benefis la se pou nou tout, se pou kilti a, se pou imaj nou, se pou pwochen
jenerasyon an, se pou listwa, se pou Ayiti.
